مجریان برنامه دوستان شبکه جام جم

ارتباط مستقیم و بی‌واسطه با مخاطبان

از در اصلی جام‌جم وارد می‌شوم و به سمت استودیو پخش برنامه دوستان می‌روم. ساختمان پخش شبکه جهانی جام‌جم در کنار ساختمان شبکه خبر است. پخش برنامه دوستان لحظاتی است که آغاز شده و مجریان برنامه درحال اجرا هستند. کیوان ساکت اف، مجری برنامه می‌گوید: طراحی فرمت برنامه طی 2 سال گذشته به این شکل بوده که بخش تولیدی یا پلی‌بک نداشته است. 2 نفر از مجری‌‌ها هر کدام مهمان دارند و نفر سوم، ایمیل‌های مخاطبان را می‌خواند. این سه مجری در طول برنامه مسوولیت حفظ ریتم را نیز به عهده دارند تا بخش‌های مختلف گفت‌وگو‌ها و رفت و برگشت بین میزها ریتم برنامه را به هم نزند.

وی می‌افزاید: این چرخش گفت‌وگوها میان مجریان باعث می‌شود اغلب مخاطبان تصور ‌کنند همه چیز در برنامه فی‌البداهه روی می‌دهد. این مساله کاملا به‌عمد در طراحی برنامه لحاظ شده است و به وسیله تهیه‌کننده برنامه با ابزارهای مختلف ایجاد و کنترل می‌شود. جالب توجه این‌که پرسیدن سوال‌های مداوم به وسیله مجریان مختلف از یک مهمان، گاهی فضای شلوغی در برنامه ایجاد می‌کند که حتی ممکن است به سردرگمی مخاطب منجر شود که البته بسرعت این شلوغی سامان می‌گیرد، اما به گمان گروه برنامه‌ساز، این شلوغی هم از ویژگی‌های دوران نوجوانی است.

تئاتری بودن مجریان

مجریان اصلی این برنامه همگی از فعالان تئاتر هستند و این مساله باعث می‌شود در عین اجراهای خلاقانه، برخی جسارت‌هایی را که برای جذابیت برنامه لازم است و یک مجری روتین معمولا از آن پرهیز می‌کند با کمال میل بپذیرند. نمونه‌اش اجرای مسابقه پانتومیم توسط آنهاست که قاعدتا دیگر مجری‌های برنامه‌های روتین از انجام آن سر باز می‌زنند، اما مجریان این برنامه با علاقه و جسارت آن را انجام می‌دهد و شاید رفتاری اینچنینی است که هر مخاطب را در برخورد اول با برنامه‌ای خاص و مجری‌هایی عجیب وغریب مواجه می‌کند.

مسعود ساکت اف در این‌باره تصریح می‌کند: مجریان برنامه همگی سابقه دوستی و فعالیت مشترک بیش از چند سال دارند و مجری جدید هم بدون در نظر گرفتن این ویژگی به برنامه اضافه نمی‌شود، چون این اولین عاملی است که باعث کنترل تهیه‌کننده روی برنامه می‌شود، به نحوی که شوخی‌ها و روابط مجریان برنامه موجب رقابت یا دلخوری واقعی نمی‌شود.

تهیه‌کننده برنامه دوستان ادامه می‌دهد: مجریان با گروه تهیه و تحقیق برنامه جلسه هفتگی دارند و یک ساعت پیش از شروع برنامه با مهمانان و یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند تا زمان شروع برنامه از بهترین و موثرترین بخش گفت‌وگو شروع کنند. گروه تهیه برنامه، گوشی بی‌سیم برای همه مجریان برنامه تهیه کرده به نحوی که در طول مدت برنامه تهیه‌کننده با هر سه مجری ارتباط دارد و به طراحی سوال‌های جدید، شوخی‌های مناسب و... می‌پردازد که این مهم‌ترین عاملی است که برنامه و روابط مجریان را جذاب‌تر نمایش می‌دهد. این عامل به اندازه‌ای اهمیت دارد که تهیه‌کننده برنامه قاطعانه و بصراحت می‌گوید با مجریانی که عادت به نصب گوشی نداشته باشند، کار نمی‌کند و این را تنها در صورتی قابل قبول می‌داند که مجری برنامه زنده خودش تهیه‌کننده برنامه نیز باشد، در غیر این صورت نمی‌شود مسوولیت برنامه زنده با شخص دیگری باشد و مجری بدون گوشی روی صحنه به هر نحوی که می‌داند تصمیم می‌گیرد و عمل می‌کند.

بخشی از برنامه دوستان به فعالیت‌های مهمانان اختصاص دارد که شامل اجرای نمایش، نقالی، تعزیه، خطاطی، چاپ روی لباس و ساخت زیور‌آلات است که به صورت زنده در برنامه اجرا می‌شود.

این برنامه همیشه به لحاظ ارتباط مخاطبان ـ که در شبکه جام‌جم با 2 عامل تعداد ایمیل‌های ارسالی و رای‌گیری مخاطبان سنجیده می‌شود ـ رتبه خوبی را به دست آورده است. مهمانانی که تاکنون به این برنامه دعوت شده‌اند طیف وسیعی را در بر می‌گیرند که از آن جمله می‌توان به مصطفی رحماندوست، هوشنگ مرادی کرمانی، رضا رهگذر، بهنوش بختیاری، منصور ضابطیان، حسین رفیعی، امید زندگانی، مرحوم روح‌الله داداشی و... اشاره کرد.

ساکت اف معتقد است: در رسانه‌های مختلف افراد خوب، حرف‌های خوب بسیاری می‌زنند، اما برای شنیده شدن این پیام‌ها از جانب مخاطب نوجوان ساکن خارج از کشور به طراحی‌های جذاب و مختلفی نیاز است که در مرحله اول این مخاطبان جذب شوند و در مرحله بعدی محتوا و پیام برنامه به آنها منتقل شود و در این راه، برنامه دوستان یکی از این طراحی‌ها را آزموده است. گاهی برخی به این برنامه انتقاد می‌کنند که مجریان یا برنامه لوس و بی‌محتواست، اما وقتی به مشخصات این افراد دقت می‌شود متوجه می‌شویم مثلا این فرد یک مرد 40 ساله است. در چنین شرایطی جواب گروه برنامه‌ساز به آنها این است که به سن و سال مخاطب هدف این برنامه باید دقت شود و اگر یک خانم میانسال در ایران عنوان می‌کند این برنامه برای وی جذاب نیست و انتقاد می‌کند به او باید پاسخ داد که اصولا شما به دنبال برنامه‌ای با حال و هوای خودتان باشید نه این‌که یک برنامه برای نوجوانان را ببینید.

مخاطب و ارتباط با آن در اجرا

برنامه تمام شده و کیوان ساکت اف، در گوشه‌ای از استودیو در حال صحبت کردن با مهمان برنامه است. وی درخصوص تفاوت‌های اجرا و گویندگی می‌گوید: یک گوینده شاید فقط موظف باشد از روی متن بخواند، اما به هر حال باید توانایی برقراری ارتباط بدون متن را هم داشته باشد. چه‌بسا از گوینده‌ای در حال پخش زنده خواسته شود جمله‌ای بگوید، باید این توانایی را داشته باشد. اما یک مجری با توجه به این که متونی هم ممکن است در اختیارش باشد، در اجرا و بیان آزادتر است و چندان متکی به متن نیست. این را هم بگویم گوینده‌ای موفق است که هم با متن و هم بدون متن بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند.

سارا رسول‌زاده، دیگر مجری برنامه هم به جمع ما می‌پیوندد او معتقد است: چند اصل مهم در گویندگی و اجرا وجود دارد که باعث موفقیت مجری می‌شود؛ اول این‌که مجری باید از واژه‌های سرزنده و پویا در کلام خود استفاده کند و امید به زندگی، نشاط و تحرک را در مخاطب به وجود آورد. دوم، از واژه‌های ملموس و آشنا استفاده کند. البته این ویژگی در برنامه‌هایی که رویکرد‌های متفاوتی دارند، مختلف است. سوم، یک مجری علاوه بر این‌که از زبان فارسی و عملکرد آن آگاه است ‌باید بی‌پرده و صریح سخن بگوید و از زبان فارسی شفاف و روشن استفاده کند و آخرین نکته این‌که یک مجری توانمند موظف است با مخاطب ارتباط موثری برقرار کند و این ویژگی بسیار مهم است، زیرا اگر مجری 3 ویژگی ابتدایی را داشته باشد و به ویژگی آخر توجهی نکند با اقبال مواجه نخواهد شد، چون در این حرفه شناخت مخاطبان و ارتباط با آنها بسیار مهم است. مجری بعدی که با وی صحبت می‌کنم میثم نوروزی است.

وی می‌گوید: واقعیت این است که من هیچ وقت سعی نکردم نسبت به بقیه دوستان و همکارانم اجرای متفاوتی داشته باشم. بیشتر تلاشم این است که در کارم موفق باشم و مهم‌ترین خواسته قلبی من، رضایت خاطر بینندگان است، چون حیات کاری من به رضایت مخاطبانم بستگی دارد. نه‌تنها من، بلکه تلویزیون نیز بدون مخاطب معنایی ندارد و اگر هم تفاوتی میان اجرای من با دیگر دوستان هست به دلایل دیگری است. به عنوان مثال لحن یک مجری در برنامه و نوع بیان کلمات، تاثیر زیادی در کار دارد و بیشترین تفاوت میان مجری‌ها، لحن و آهنگ صدای آنهاست. اطلاعات عمومی و تخصصی، تیزهوشی و درایت مجری، لحن مناسب را به وجود آورد. بنابراین احتیاج نیست کسی برای خود لحن خاصی ایجاد کند. حتی با این داشته‌ها مجری می‌تواند به لحنی متفاوت برسد.

محمد الله‌دادی، مجری دیگر این برنامه خاطرنشان می‌کند: مجری باید توانایی اجرای هر نوع برنامه‌ای را داشته باشد. من خودم برنامه‌های شاد را دوست دارم و فکر می‌کنم ارتباط خوبی در برنامه‌های جنگ و مسابقه با بینندگان و شنوندگان برقرار کرده‌ام.

اشکان قاسملو، مدیر تولید برنامه دوستان به دکور و طراحی آن اشاره می‌کند و می‌گوید: ما سعی کردیم دکور برنامه طوری طراحی شود که نشان دهد برنامه‌ای مختص نوجوان است و در عین حال فضایی آرامش‌بخش به‌وجود آورد و قابلیت ارائه بخش‌های گفت‌وگومحور برنامه را نیز داشته باشد.

فرشید شکیبا